Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do thiếu hụt lao động và giá nguyên liệu tăng cao, khiến cho lợi nhuận xây dựng bị giảm sút đáng kể. Ngay cả nhà thầu xây dựng lớn như Shimizu cũng dự kiến bị thâm hụt kinh doanh lần đầu tiên kể từ khi niêm yết vào tháng 3 năm 2024 này.
Hai vấn đề tới đây trong năm 2024 sẽ càng đẩy tình trạng khủng hoảng này lên cao trào.
Kể từ tháng 4 năm 2024, quy định giới hạn thời gian làm thêm giờ tại các công trường xây dựng sẽ được áp dụng, thành tối đa 720 tiếng mỗi năm. Trong bối cảnh thiếu hụt lao động trầm trọng, công ty sẽ phải gánh thêm áp lực tăng chi phí nhân công. Ngoài ra, những tài xế xe tải vận chuyển vật liệu cũng sẽ bị giới hạn thời gian làm thêm giờ thành 960 tiếng mỗi năm. Điều này sẽ càng gây khó khăn cho nguồn nhân lực và những người vận chuyển vật liệu cho công trình xây dựng, cộng với chi phí xây dựng khó khăn do giá vật liệu tăng cao, rất có khả năng chi phí nhân công cũng sẽ lại tăng thêm nữa.
Có nhiều quan điểm cho rằng nhu cầu về công nhân xây dựng và người vận chuyển vật liệu đang ngày càng tăng cao hơn trong bối cảnh các dự án xây dựng quy mô lớn đang diễn ra trên khắp cả nước. Trong ngành bán dẫn, công ty sản xuất chất bán dẫn Đài Loan (TSMC) đang tiến hành xây dựng nhà máy ở tỉnh Kumamoto còn công ty Rapidus cũng đang rầm rộ tiến hành xây dựng nhà máy ở tỉnh Hokkaido, nhằm mục đích sản xuất chất bán dẫn tiên tiến trong nước. Ngoài ra còn có hội chợ triển lãm quốc tế 2025 ở Osaka, Kansai và dự án khôi phục nhà máy sau trận động đất ở Bán đảo Noto hồi tháng 1 năm nay.
Gánh nặng còn bị kéo sang những vấn đề khác. “Đã có những dự án bị chậm tiến độ xây dựng do thiếu vật liệu hoặc thiếu nhân công. Với những quy định bắt đầu từ tháng 4, tình hình còn có thể trở nên nghiêm trọng hơn.” Một giám đốc điều hành của nhà thầu lớn thở dài.
Một vấn đề tồn tại trong quá trình vận chuyển vật liệu trong ngành xây dựng là thời gian lưu giữ lâu. Theo khảo sát do Bộ Đất đai, Cơ sở hạ tầng, Giao thông và Du lịch thực hiện năm 2017, trong số tất cả các mặt hàng được vận chuyển, “vật liệu kim loại dùng cho xây dựng” có tỷ lệ thời gian chờ đợi kể từ khi xuất phát đến khi tới nơi- trên 4 tiếng, là cao nhất . Thậm chí, khi xem trên 30 phút, nó còn có số lượng nhiều thứ hai chỉ sau "thực phẩm chế biến sẵn". Bắt đầu từ tháng 4, tài xế sẽ bị giới hạn thời gian làm việc tối đa là 15 tiếng mỗi ngày. Nếu phần lớn thời gian này dùng cho việc chờ đợi hàng hóa thì sẽ không thể vận chuyển đường dài được.
.jpg)
Trong số các loại vật liệu xây dựng nặng và lớn, có vật liệu thép là đặc biệt nặng, dày, và dài. Chính vì vậy, có nhiều hạn chế trong việc vận chuyển những vật liệu bằng thép và việc bốc dỡ chúng cũng mất nhiều thời gian. Liên đoàn Sắt thép Nhật Bản, bao gồm các nhà sản xuất thép và các công ty thương mại xử lý thép, đã bắt đầu kêu gọi toàn bộ chuỗi cung ứng, bao gồm cả các chủ lô hàng và hãng vận chuyển, đảm bảo nguồn cung thép ổn định kể từ năm 2024.
Nhân viên khi đến kiểm tra các công ty và tổ chức sử dụng thép cần yêu cầu họ hợp tác để đảm bảo và giảm bớt thời gian giao hàng. Người phụ trách, kiêm trưởng nhóm hậu cần và nguyên vật liệu thuộc phòng Kinh Doanh, Kano Koa, cho biết: “Tôi lo lắng không biết việc đi kêu gọi khắp nơi như này có hiệu quả hay không?”. Tuy nhiên, thông qua lời kêu gọi này, một bộ phận người dùng thép đã nỗ lực để đảm bảo thời gian giao hàng hơn, từ đó cho thấy tầm quan trọng của những tổ chức đi đầu, tiên phong.
Phong trào cải tiến đang ngày càng lan rộng. Năm 2021, Tập đoàn Shimizu đã xây dựng cơ sở phân phối trung gian (logistics center- trung tâm phân phối) ở tỉnh Ibaraki. Nơi làm việc ở các đô thị lớn có ít không gian để lưu trữ nguyên liệu và trước đây nguyên liệu thường được vận chuyển từ nhà sản xuất đến thẳng nơi làm việc, nhưng với việc xây dựng cơ sở mới, số lần vận chuyển nguyên liệu và thời gian chờ đợi đã giảm đi đáng kể. Yamamoto Hiroshi, một kỹ sư cấp cao cho biết: “Chúng tôi muốn rút ngắn thời gian làm việc cho cả nhân viên lẫn tài xế”.
Công ty phân phối lớn Senko (Osaka) đang xây dựng một hệ thống mà lưu trữ tạm thời vật liệu xây dựng tại trung tâm phân phối rồi vận chuyển đến nơi làm việc theo quy trình. Công ty cho thuê thiết bị xây dựng, Nishio Rent All, đang thực hiện dự án dài hạn 10 năm để tái cơ cấu lại cơ sở của mình nhằm hạn chế việc vận chuyển đường dài. Có thể thấy việc xem xét lại triệt để các hoạt động thương mại từ trước đến nay của mình là cần thiết (đối với các công ty).
